IJmuiden Visstad van Nederland, uit het DNA van IJmuiden mogen we dit historisch vissersdorp wel zo betitelen.
En daar zijn de ijmuidenaren zeer trots op. Vissers, kaairidders,snijers,veilingmeesters en alles wat daar mee te maken heeft. Het product vis loopt dan ook als een rode draad door dit vissersdorp. Toen het Noordzeekanaal in 1876 gereed kwam was er sprake van een onverwachte bijkomstigheid. De vissers uit de dorpen langs de Noordzeekust ontdekten de mogelijkheid van een veilige “haven”. Niet langer hoefden zij de platte bomschuiten het strand op te slepen of met de andere typen schepen een verre haven op te zoeken. Zij voeren eenvoudigweg de mond van het Noordzeekanaal binnen en meerden daar aan om de vis te verkopen. Het werd weldra een drukte van belang en de vissers begonnen de scheepvaart te hinderen. Op sommige dagen lagen er zoveel vissersschepen dat de vrachtschepen op weg naar Amsterdam er nauwelijks door konden. Er werd besloten om een haven aan te leggen en dat was het begin van IJmuiden als vissershaven. Vissers uit Egmond. Zandvoort, Noordwijk, Katwijk en andere vissersplaatsen gingen er wonen. Zij vormden samen met de kanaalwerkers en hun gezinnen waarvan de meesten in IJmuiden waren blijven wonen en nog wat personeel van de sluizen, de eerste bewoners van IJmuiden. Het leven in het oude IJmuiden was niet altijd eenvoudig. De vissers hadden een hard en onzeker bestaan. Het is te begrijpen dat men van tijd tot tijd de bittere realiteit ontvluchtte door in een van de 36 kroegen van IJmuiden wat afleiding te zoeken. In het begin ging de handel in IJmuiden op een in onze ogen primitieve manier. De vissers sjouwden de vis aan wal. Daar stonden de kooplui gereed die de vis in manden op hun schouders of in hondenwagens naar Haarlem, Amsterdam en soms nog verder weg sjouwden. De Egmonder handelaren voeren de vissers zelfs tegemoet en probeerden ver voor de kust vis te ruilen tegen jenever. Toen er in IJmuiden een ijsfabriek kwam kon al aan boord ijs tussen de laagjes vis worden gelegd met als gevolg dat de vis per trein helemaal tot in Duitsland kon worden gebracht. De vissers waren overgeleverd aan de handelaren die onderling prijsafspraken maakten. Dat veranderde toen Reyer Visser uit Den Helder op eigen houtje een visafslag in IJmuiden begon. Anderen volgden en tenslotte kwam er ook een visafslag van overheidswege. De vissers kregen nu een veel betere prijs voor hun waar. Er is in de visserij veel veranderd. De netten zijn enorm verbeterd. Zo werd in het verleden om haring te vangen een vleet uitgegooid gemaakt van hennep. Door het gewicht trokken de mazen bovenin dicht. De Scheveningse reder Abraham Maas bracht daarin verbetering door met katoen te werken dat later weer door moderne materialen werd vervangen. Maas introduceerde ook de logger (van het Franse woord lougre). Het gebruik van stoommachines maakte de vissersschepen sneller en gaf de mogelijkheid de zware netten machinaal binnen te halen. De trawlers die grote netten achter zich aansleepten werden ook steeds sneller en groter. Om het net open te houden werd met een zware “boom”gewerkt. Een Engelse vinding betrof borden aan de zijkanten die door de stroming van het water het net open hielden. Al in 1676 was men bang dat het werken met sleepnetten tot gevolg zou hebben dat de zee op den duur leeg zou worden gehaald. Er was toen zelfs al enige tijd een visverbod van kracht. Nu er in onze tijd niet alleen veel meer gevist wordt, maar ook met veel grotere schepen wordt gewerkt bestaat die vrees nog steeds. Het Rijks Instituut Visserij Onderzoek (RIVO) is een instelling die zich bezig houdt met het onderzoek naar de visstand. Men is in staat de visstand te meten, kan het trekken van allerlei soorten vis door de wereldzeeën volgen, onder meer door piepkleine zendertjes onder de huid van vis aan te brengen en is bezig met allerlei experimenten. Een van de bedreigde vissoorten is de tong. Een geliefde en kostbare vissoort. In IJmuiden is men begonnen om tong te kweken. Het was niet eenvoudig om deze kieskeurige vis te wennen aan kweekvijvers, maar met grote inspanning is men tot een goed resultaat gekomen. De tijd lijkt niet meer ver af of tong wordt niet alleen gevangen op zee, maar ook gekweekt op het land in viskwekerijen. De visserij en vooral de haringvangst hebben Nederland in de loop van de eeuwen veel welvaart gebracht. De visserij bracht generaties bekwame zeelui voort. Nog altijd is vis een belangrijk artikel voor ijmuiden en Nederland. Het wonderlijke is echter dat de meeste vis ten noorden van Nederland wordt gevangen en ten zuiden van Nederland wordt verkocht in landen zoals Spanje, Frankrijk en Italië. Veel te weinig vis blijft in ons eigen land. Om de eenvoudige reden dat Nederlanders geen echte viseters zijn. De kennis van visgerechten ontbreekt, men beperkt zich tot een gebakken visje,kibbeling of een haring aan de kar. En dat terwijl vis zo gezond is en het aantal manieren van bereiden zo talrijk is zoals men kan ervaren in de betere visrestaurants.
De Aanvoer van vis bedroeg in het jaar 2012 15.000 ton, wat goed is voor een omzet van 49,3 miljoen Euro. Het marktaandeel in IJmuiden bedraagt 20% voor heel Nederland.
Breng ook eens een bezoek aan het Zeehavenmuseum.Het museum is geopend op iedere woensdag, vrijdag, zaterdag en zondag van 13:00 tot 17:00 uur
